Essentiële vetzuren (kan lichaam niet zelf aanmaken)
De inname van omega- 3-vetzuren is heel belangrijk voor de juiste vetzuurbalans, vooral omdat onze voeding naar verhouding veel linolzuur en arachidonzuur bevat.
De meervoudig onverzadigde omega-6-vetzuren zijn de tegenspelers zijn van omega-3-vetzuren. Het lichaam komt in een betere conditie door de linolzuur- en arachidonzuurinname te beperken en regelmatig vette vis te eten of een visoliesupplement te gebruiken. Klinische studies hebben aangetoond dat een optimale inname van omega-3-vetzuren, in het bijzonder Eicosa-Pent-Aeenzuur (EPA) en (Docosa-Hex-Aeenzuur (DHA) helpt bij het voorkomen en/of verlichten van uiteenlopende klachten en (chronische) ziekten. Omega-3-vetzuren zijn onder meer van belang voor hart en bloedvaten, (foetale) hersenontwikkeling, gezichtsvermogen, mentale en emotionele gezondheid, afweersysteem, bewegingsapparaat, glucose- en vetstofwisseling en huid.
Het omega-3-vetzuur EPA is aanwezig in vette vis (zoals zalm, haring, makreel, sardines) en het essentiële omega-3-vetzuur DHA is aanwezig in lijnzaad-, hennep-, walnoten-, koolzaad-, tarwekiem- en sojaolie.
Tijdens de zwangerschap (vooral het derde trimester) en de lactatieperiode is de behoefte aan DHA bij de moeder hoger dan gebruikelijk. De omega- 3-vetzuurstatus daalt significant bij vrouwen die tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding niet zorgen voor een adequate inname van omega-3- vetzuren. Dit is niet goed voor haar eigen gezondheid; mogelijk komt haar kind op den duur ook tekort, aangezien de omega- 3-vetzuurstatus van een kind sterk is gecorreleerd met die van de moeder. Het kind ontvangt via de placenta en later via borstvoeding dagelijks ongeveer 70 mg DHA voor de ontwikkeling van de hersenen en ogen; ook zijn omega-3-vetzuren onder meer van belang voor een optimale ontwikkeling van het immuunsysteem en de botopbouw bij het kind.
Uit onderzoek is gebleken dat een goede inname van omega-3-vetzuren door de aanstaande moeder een positieve invloed heeft op de zwangerschapsduur, het geboortegewicht en de intelligentie van het kind.
Omega-3 vetzuur… bij hart en vaatziekten!
Een recente review bevestigt dat omega-3-vetzuren beschermt tegen kransvaatziekte, hartinfarct, beroerte en hartstilstand.
- Remt atherosclerose (aderverkalking), mede door ontstekingsremming
- Verbetert de elasticiteit van de vaatwand en verlaagt hoge bloeddruk;
- Vermindert bloedplaatjesaggregatie, verbetert de flexibiliteit van de rode bloedcellen en gaan trombose tegen;
- Verbetert de hartspierfunctie, verlaagt de hartslag en gaat hartritmestoornissen tegen.
Omega-3 vetzuur… en acute of chronische ontsteking!
Een hogere inname van omega-3-vetzuren zorgt voor daling van ontstekingsbevorderende ontstekingsmediatoren.
De ontstekingsremmende werking van EPA en DHA is van grote waarde bij (de preventie van) ziekten met een acute of chronische ontstekingscomponent, waaronder reumatoïde artritis,
inflammatoire darmziekten (colitis ulcerosa, ziekte van Crohn), diabetes mellitus, kanker, metabool syndroom, astma, allergie, COPD, psoriasis, obesitas, hart- en vaatziekten, neurologische ziekten (Alzheimer, multiple sclerose)
Omega-3 vetzuur… en Reumatoïde artritis!
Reuma is geassocieerd met een lage consumptie van vette vis; suppletie met omega- 3-vetzuren heeft significante invloed op het ontstekingsproces met daling van ontstekingsmediatoren.
Een beter resultaat wordt bereikt als de inname van omega- 6-vetzuren (vooral uit vlees en zuivel) wordt beperkt en als naast visolie olijfolie wordt ingenomen
Resultaten van suppletie zijn: minder ochtendstijfheid, afname van het aantal gezwollen en gevoelige gewrichten, minder gewrichtspijn, minder snel uitgeput zijn, grotere kracht in de handen en afgenomen gebruik van pijnstillers zoals NSAID’s.
Omega-3 vetzuur… en inflammatoire darmziekten!
Ulceratieve colitis en de ziekte van Crohn zijn ontstekingsziekten van het maagdarmkanaal. Bij ulceratieve colitis zijn vooral de slijmvliezen van de dikke darm aangetast; bij de ziekte van Crohn kan elk gedeelte van het spijsverteringskanaal zijn aangetast (meestal ileum en colon)
Het is bovendien aangetoond dat omega-3-vetzuren na inname worden ingebouwd in de darmslijmvliezen en ontstekingscellen waardoor de productie ontstekingsmediatoren
Door suppletie van omega-3-vetzuur worden klachten verbeterd.
Omega-3 vetzuur… en veroudering van het oog!
DHA beschermt waarschijnlijk tegen leeftijdsgerelateerde maculadegeneratie (AMD), de belangrijkste oorzaak van blindheid.( 35) DHA is een belangrijk vetzuur in de retina (fotoreceptoren) en is essentieel voor het gezichtsvermogen. Mogelijk speelt atherosclerose van de bloedvaten die de retina van bloed voorzien een belangrijke rol bij het ontstaan van AMD en helpt DHA dit proces te remmen. Mensen die 4 keer of vaker vette vis eten per week hebben 35% minder kans op AMD verge leken met degenen die minder vis eten. Ook speelt de omega-6/omega-3 ratio een rol: hoe hoger deze ratio, des te hoger de kans op AMD. DHA en EPA beschermen de (vasculaire en neuronale) retina tegen pathologische veranderingen geïnduceerd door ischemie, licht, zuurstof, ontsteking en veroudering.(39)
Omega-3 vetzuur… en gezonde botten!
Omega-3-vetzuren ondersteunen de botopbouw en botmineralisatie, wat vooral van belang is tijdens de groei(spurt) en bij vrouwen in de (post)menopauze. Omega- 3-vetzuren zijn goed voor de calciumstofwisseling en bevorderen het botweefsel.
Daarnaast heeft omgea 3- vetzuur een ontstekingsremmende werking en beschermt het bot tegen afbraak. Een goede omega-3-vetzuurstatus bij ouderen verlaagt de kans op osteoporose.
Omega-3 vetzuur… en immuunrespons en allergie!
De kans op allergie (hooikoorts, astma, eczeem) neemt toe bij een hoge dosering omega-6-vetzuur in de voeding, waardoor de ontstekingsmediator productie toeneemt.
Voldoende inname van omega-3-vetzuren kan de ontstekingsproductie onderdrukken waardoor
mogelijk de allergische immuunrespons wordt voorkomen of afgezwakt .
Een bestaande allergie zoals eczeem kan in hevigheid afnemen door suppletie met omega-3-vetzuur; mogelijk neemt daarbij ook de kans af van andere soorten allergieën zoals astma en hooikoorts ed .
Omega-3 vetzuur… en Metabool syndroom/diabetes type 2!
Omega-3-vetzuren verkleinen de kans op metabool syndroom en Diabetes 2; ze verbeteren de insulinegevoeligheid, verlagen de triglyceridenspiegel, verkleinen het percentage kleine LDL-deeltjes zorgen voor een lichte verhoging van de HDL-spiegel, verlagen de bloeddruk en hebben een ontstekingsremmende werking.
In landen waar de bevolking veel zee voedsel eet (Groenland, Alaska, Japan) komen glucose-intolerantie en diabetes type 2 significant minder voor dan in landen met een ‘westers’ voedingspatroon. De laatste 15 jaar neemt ook in deze landen de incidentie van diabetes type 2 snel toe door toenemende consumptie van niet-traditionele westerse voeding en veranderingen in leefstijl. Bij diabetici hebben omega-3-vetzuren geen invloed op de glycemische controle en insuline-activiteit.
Voedselbron:
Plantaardig vetzuren:
- Lijnzaad (olie), walnoot,- pompoen,- en tarwekiemolie
Dierlijke vetzuren:
- Vette vissoorten: makreel, haring, zalm, sardines, visolie/krillolie
